Để các nghĩa cử thêm lan tỏa!

Ngày đăng: 17-06-2019 Lượt xem: 2865

Hồi tháng 4-2019, chị Lê Thị Hậu (48 tuổi, quê Nghệ An), một người bán vé số dạo, đã trả lại ví chứa tiền, vàng cùng một số tài sản khác cho người đánh rơi. Ngay cả việc liền sau đó, UBND tỉnh Đồng Nai đã tặng bằng khen cho chị Hậu kèm tiền thưởng 6.950.000 đồng (được cho là xấp xỉ với tài sản mà chị đã trả lại) cũng nhanh chóng tan đi. Tháng 5-2019, anh Nguyễn Duy Hiền, 26 tuổi, nhân viên vệ sinh ở một chung cư tại quận Bình Thạnh, trong lúc đi gom rác tại một căn hộ, đã nhặt được một xấp tiền có tổng trị giá lên đến 7.400 USD và liền sau đó anh đã liên hệ với ban quản lý chung cư để trả lại cho người làm mất. Sau vụ việc này, đã có nhiều tổ chức và cá nhân đã có nhã ý tài trợ, hỗ trợ anh và mẹ anh như tạo điều kiện cho anh được học nghề, cho anh cơ hội có việc làm khác tốt hơn, tặng một số vật phẩm…, bởi gia đình anh hiện đang rất khó khăn…

Thêm những trường hợp này, chúng ta lại biết thêm một người nghèo đã thể hiện lòng tốt tuyệt vời của mình khi trả lại tài sản cho người đánh rơi, điều mà có vẻ nghịch lý, khi hầu hết trong số họ phải chật vật lao động kiếm sống và số tiền họ kiếm được hàng ngày khá nhỏ so với tài sản họ nhặt được. Điều đó cho thấy, nghèo túng không hẳn là lý do để người ta hành xử sai trái, mà chính là tư cách, nhân phẩm, hay sâu xa hơn là nền tảng văn hóa, nền tảng giáo dục của bản thân, mới quyết định hành động của họ. Hay ở chiều ngược lại, có không ít cá nhân có học vấn cao, có địa vị xã hội, có điều kiện vật chất tốt… nhưng đã bị phát hiện có những hành xử bạo lực, tham lam, vị kỷ, tội lỗi… Và trong phần lớn các vụ việc, nhiều người hay lên án hành vi sai trái nhưng lại ít cổ vũ, khích lệ, ủng hộ hành động đúng đắn. Phải chăng nhiều người trong chúng ta dễ dàng nghĩ đến và phê phán các lỗi lầm của người khác, như là cách gián tiếp thể hiện sự trong sạch, đứng đắn của mình mà ít biểu dương đến các hành động cao đẹp của ai đó, bởi tự mình đã biết sẽ khó hoặc không thể thực hiện được như họ?

Hẳn đến đây, nhiều người sẽ nhớ đến câu chuyện Người đàn bà ngoại tình trong Kinh Thánh. Đó là chuyện Chúa Jesus khi nhìn thấy một đám đông đang chuẩn bị ném đá một phụ nữ bị cáo buộc về tội ngoại tình đã nói: "Ai trong các ông sạch tội, thì cứ việc lấy đá mà ném trước đi". Kết cuộc là mọi người bỏ đi cả, bởi không ai dám tự nhận mình trong sạch cả! Câu chuyện đó thể hiện lòng nhân từ và sự thấu suốt của Đức Chúa về lỗi lầm của người khác, đồng thời cũng phản ánh sự tinh tế trong nhận biết về tâm lý của con người, khi có không ít người tỏ ra mình trong sạch nhưng kỳ thực không chỉ trong hành động mà ngay cả trong ý nghĩ cũng mang đầy tội lỗi. Có phải đó là nguyên nhân mà cái đẹp ít được lan tỏa, ít được nhân lên bởi không có nhiều người cố gắng vun bồi, xây đắp cho nó?

Điều thứ hai cũng có ý nghĩa không kém, đó là sự kịp thời và mức khen thưởng có tính chất khích lệ cao của UBND tỉnh Đồng Nai, sự chia sẻ nhanh chóng của cộng đồng xã hội. Chị Hậu hay anh Hiền trả lại tài sản cho người làm mất hẳn không bao giờ nghĩ đến việc được đền ơn, được tuyên dương, được khen thưởng… Hẳn họ làm điều đó vì thấy đó là việc nên làm, đáng làm, phải làm. Nhưng trong nhiều trường hợp, một người làm việc tốt nếu được nhận một sự tưởng thưởng phù hợp, thì việc tốt đó có thể tạo sự lan tỏa rộng rãi hơn trong cộng đồng xã hội.

Trên thực tế, các nghĩa cử trong đời sống xã hội có rất nhiều, diễn ra thường xuyên nhưng không phải trường hợp nào cũng được nhiều người biết đến, cũng được truyền thông loan tin rộng rãi, cũng được chính quyền địa phương biểu dương và khen thưởng kịp thời… Có thể vì thế mà các nghĩa cử diễn ra lặng lẽ, mức độ lan tỏa và tác động đến nhiều người khác trở nên khá khiêm tốn. Nếu cứ để điều đó lặp lại, e rằng đến lúc nào đó các nghĩa cử (dù vẫn cứ diễn ra) nhưng sẽ trở nên xa lạ với nhiều người, bởi ít được nhắc đến, ít được ca ngợi, ít được tưởng thưởng xứng đáng.

Trong vấn đề này, vai trò của chính quyền các cấp là rất quan trọng. Với các nghĩa cử cao đẹp, cần có nhiều cách biểu dương, khích lệ, để cho cái tốt, cái đẹp được nhiều người biết đến, được nhiều người học tập, chia sẻ, không chỉ thúc đẩy bản thân người đã làm nghĩa cử tiếp tục giữ được phẩm cách đó mà còn tác động để nhiều người khác học tập. Chính quyền các cấp cần mạnh dạn có phần thưởng hoặc vận động các nhà tài trợ thực hiện việc tặng thưởng. Các cơ quan truyền thông cũng nên quan tâm nhiều hơn đến các gương người tốt việc tốt, cần tô đậm các phẩm chất tốt đẹp để khích lệ nhiều người khác làm theo. Báo chí cần “tạo trend” để mạng xã hội chia sẻ, nhắc đến các nghĩa cử thay vì chỉ tập trung đến các vụ việc tiêu cực trong đời sống.

Bên cạnh đó, một người làm việc tốt nếu được tưởng thưởng thì họ sẽ thấy hành động của mình được ghi nhận và sẽ thấy rằng mình cần tiếp tục làm điều đó. Từ đó, điều tốt đẹp có thể được lan tỏa rõ ràng hơn. Trái lại, những người có hành vi xấu cần được phê phán, lên án mạnh mẽ, như một vụ tai nạn lật xe đổ vịt ra đường mới đây, cộng đồng mạnh đã phê phán hành vi “hôi vịt” của một số người. Khi làm tốt đồng chí biểu dương, làm xấu bị lên án một cách hợp lý, đúng mực và bằng hình thức phù hợp, thì hẳn cái tốt sẽ lan tỏa hơn, cái xấu sẽ được hạn chế. Như là cách song hành “nhổ cỏ dại để trồng hoa thơm” và “trồng hoa thơm để đẩy lùi cỏ dại”!

Trúc Giang